Logo Rijksoverheid

In de praktijk

Digitale
Toegankelijkheid,
hoe pak je dat aan?

Iedere Nederlander moet de diensten van de digitale overheid kunnen gebruiken. Dus ook mensen met een tijdelijke of permanente functiebeperking. Je mag niet afhankelijk zijn van de hulp van anderen om met de overheid te communiceren.

Informeren, ondersteunen en handhaven

Dit magazine laat zien hoe je digitale toegankelijkheid kan aanpakken met drie lijnen van actie: informeren, ondersteunen en handhaven. En we bekijken hoe organisaties van de overheid dat in de praktijk doen.

Één op de vijf

Een op de vijf Nederlanders heeft een beperking en kan moeite hebben om de digitale diensten van de overheid te gebruiken.

Wettelijk verplicht

Digitale toegankelijkheid is in heel Europa wettelijk verplicht sinds 23 september 2018. Als de overheid niet voldoet kan Europa sancties opleggen aan Nederland. De regering kan die doorbelasten aan de organisaties die niet voldoen. En de Wet Digitale Overheid maakt het voor een hoger bestuursniveau mogelijk in te grijpen als een organisatie in gebreke blijft.

Informeren,
Hoe pak je dit aan?

Zorg dat het bewustzijn over digitale toegankelijkheid in de hele organisatie groeit. Iedere medewerker die documenten maakt, moet basiskennis hebben om een document al vanaf de creatie digitaal toegankelijk te maken. 

Kennis opbouwen

De organisatie moet kennis over digitale toegankelijkheid opbouwen en onderhouden.

De praktijk

De Inspectie van het Onderwijs organiseerde in de hele organisatie een campagne over digitale toegankelijkheid. Ook kregen de inspecteurs allemaal een training met praktische informatie hoe ze hun rapporten digitaal toegankelijk kunnen maken.

De hele organisatie betrokken

Digitale toegankelijkheid is geen ICT probleem maar een organisatorische opgave. De hele organisatie, het bestuur en het management moeten continu betrokken zijn. Verwacht niet dat de afdeling Communicatie dit alleen kan oplossen.

Informeer het management en bestuur van je organisatie over hun verantwoordelijkheid. Alleen met hun steun kun je een effectief toegankelijkheidsbeleid uitvoeren.

Ondersteunen,
Hoe pak je dit aan?

Processen, systemen en kantoorsoftware in de organisatie maken het gemakkelijk om digitaal toegankelijk te publiceren. Ga zoveel mogelijk uit van de processen en systemen die de organisatie al gebruikt en waar iedereen mee bekend is. 

Bied informatie aan in de beste vorm voor weergave op tablets en mobiele telefoons, online zoeken en digitale toegankelijkheid. Dat is niet altijd PDF. Je kan informatie ook in meerdere vormen aanbieden, bijvoorbeeld HTML en PDF.

Geef  hulpmiddelen

Medewerkers hebben concrete instructies en hulpmiddelen nodig. Gebruikt de organisatie al speciale editors, dan kan je die aanpassen voor digitaal toegankelijk publiceren. Gebruikt de organisatie gangbare kantoorsoftware dan kunnen sjablonen, plug-ins, checkers en de juiste (PDF-)export instellingen helpen. Duidelijke werkinstructies zorgen voor meer naleving.

De praktijk

Geonovum publiceert alle standaarden in HTML, maar auteurs kunnen gewoon in Word blijven werken. Een plug-in zorgt ervoor dat de Word-bestanden worden omgezet in Markdown, een verkorte vorm van HTML.

Vanaf creatie

Documenten achteraf toegankelijk maken is erg kostbaar en blijkt vaak onwerkbaar. 

Handhaven,
Hoe pak je dit aan?

Content die niet digitaal toegankelijk is, kan en mag niet meer op de website komen. Dat geldt ook voor documenten! Handhaven werkt alleen als het bestuur en management het beleid voor digitale toegankelijkheid onderschrijven. 

De praktijk

Bij de Inspectie van het Onderwijs controleert de Redactie alle content voordat deze online komt.

Bij Geonovum helpen de beheerders van het document systeem de auteurs met hun publicaties en zorgen dat deze aan alle eisen voldoen voor ze online gaan.

Wees duidelijk

De organisatie vraagt om duidelijkheid en een welomschreven beleid. Leg verantwoordelijkheden vast en maak deze kenbaar aan de organisatie. Stel een Accessibility Officer aan. Maak een concreet plan van aanpak dat door het management gedragen wordt.

Aanbestedingen

Vraag digitale toegankelijkheid onomstotelijk uit bij aanbestedingen.

Digitale toegankelijkheid wordt een verplicht element van het ontwikkelproces door het onderdeel te maken van de ‘definition of done’.

Begin met de verklaring

Volgens de wet moeten websites een toegankelijkheidsverklaring hebben. Niet alle content hoeft digitaal toegankelijk te zijn. Wel moet de organisatie een concreet plan van aanpak laten zien om in control te raken en dit plan continu naleven.

Er bestaat geen door de overheid erkend waarmerk voor digitale toegankelijkheid. Het hebben van een waarmerk is niet voldoende en niet nodig.

Waar moet ik beginnen?

Als je organisatie verschillende websites heeft en veel documenten online publiceert, dan lijkt Digitale toegankelijkheid al gauw een onmogelijke opgave. 

Het valt best mee! Kijk eens hoe je organisatie informatieveiligheid en privacy aanpakt. Zo kun je digitale toegankelijkheid ook benaderen.

Laat je niet ontmoedigen door de ontoegankelijke content en duizenden documenten die al op je website staan. Kijk vooruit en zorg dat je organisatie vat krijgt op digitaal toegankelijk publiceren.

Vragen?

Stel ze aan het expertisecentrum digitoegankelijk.nl/contact

Sluit je aan bij de community voor digitaal toegankelijk publiceren digitaaltoegankelijk.pleio.nl

Test jouw organisatie

Test je website en PDF-bestanden met deze hulpmiddelen.

Handhaven,
Hoe pak je dit aan?

Ondersteunen,
Hoe pak je dit aan?

Wettelijk verplicht

Informeren,
Hoe pak je dit aan?

De praktijk

Geonovum publiceert alle standaarden in HTML, maar auteurs kunnen gewoon in Word blijven werken. Een plug-in zorgt ervoor dat de Word-bestanden worden omgezet in Markdown, een verkorte vorm van HTML.

Vanaf creatie

Documenten achteraf toegankelijk maken is erg kostbaar en blijkt vaak onwerkbaar. 

Één op de vijf

Een op de vijf Nederlanders heeft een beperking en kan moeite hebben om de digitale diensten van de overheid te gebruiken.

Logo Rijksoverheid

Vragen?

Stel ze aan het expertisecentrum digitoegankelijk.nl/contact

Sluit je aan bij de community voor digitaal toegankelijk publiceren digitaaltoegankelijk.pleio.nl

Processen, systemen en kantoorsoftware in de organisatie maken het gemakkelijk om digitaal toegankelijk te publiceren.
Ga zoveel mogelijk uit van de processen en systemen die de organisatie al gebruikt en waar iedereen mee bekend is.

In de praktijk

Dit magazine laat zien hoe je digitale toegankelijkheid kan aanpakken met drie lijnen van actie. Informeren, ondersteunen en handhaven. En we bekijken hoe organisaties van de overheid dat in de praktijk doen.

Informeren, ondersteunen en handhaven

Digitale
Toegankelijkheid,
hoe pak je dat aan?

Iedere Nederlander moet de diensten van de digitale overheid kunnen gebruiken. Dus ook mensen met een tijdelijke of permanente functiebeperking. Je mag niet afhankelijk zijn van de hulp van anderen om met de overheid te communiceren.

Digitale toegankelijkheid is in heel Europa wettelijk verplicht sinds 23 september 2018. Als de overheid niet voldoet kan Europa sancties opleggen aan Nederland. De regering kan die doorbelasten aan de organisaties die niet voldoen. En de Wet Digitale Overheid maakt het voor een hoger bestuursniveau mogelijk in te grijpen als een organisatie in gebreke blijft.

Zorg dat het bewustzijn over digitale toegankelijkheid in de hele organisatie groeit. Iedere medewerker die documenten maakt, moet basiskennis hebben om een document al vanaf de creatie digitaal toegankelijk te maken. 

Kennis opbouwen

De organisatie moet kennis over digitale toegankelijkheid opbouwen en onderhouden.

De praktijk

De Inspectie van het Onderwijs organiseerde in de hele organisatie een campagne over digitale toegankelijkheid. Ook kregen de inspecteurs allemaal een training met praktische informatie hoe ze hun rapporten digitaal toegankelijk kunnen maken.

De hele organisatie betrokken

Digitale toegankelijkheid is geen ICT probleem maar een organisatorische opgave. De hele organisatie, het bestuur en het management moeten continu betrokken zijn. Verwacht niet dat de afdeling Communicatie dit alleen kan oplossen.

Informeer het management en bestuur van je organisatie over hun verantwoordelijkheid. Alleen met hun steun kun je een effectief toegankelijkheidsbeleid uitvoeren.

Bied informatie aan in de beste vorm voor weergave op tablets en mobiele telefoons, online zoeken en digitale toegankelijkheid. Dat is niet altijd PDF. Je kan informatie ook in meerdere vormen aanbieden, bijvoorbeeld HTML en PDF.

Geef  hulpmiddelen

Medewerkers hebben concrete instructies en hulpmiddelen nodig. Gebruikt de organisatie al speciale editors, dan kan je die aanpassen voor digitaal toegankelijk publiceren. Gebruikt de organisatie gangbare kantoorsoftware dan kunnen sjablonen, plug-ins, checkers en de juiste (PDF-)export instellingen helpen. Duidelijke werkinstructies zorgen voor meer naleving.

Content die niet digitaal toegankelijk is, kan en mag niet meer op de website komen. Dat geldt ook voor documenten! Handhaven werkt alleen als het bestuur en management het beleid voor digitale toegankelijkheid onderschrijven. 

De praktijk

Bij de Inspectie van het Onderwijs controleert de Redactie alle content voordat deze online komt.

Bij Geonovum helpen de beheerders van het document systeem de auteurs met hun publicaties en zorgen dat deze aan alle eisen voldoen voor ze online gaan.

Wees duidelijk

De organisatie vraagt om duidelijkheid en een welomschreven beleid. Leg verantwoordelijkheden vast en maak deze kenbaar aan de organisatie. Stel een Accessibility Officer aan. Maak een concreet plan van aanpak dat door het management gedragen wordt.

Aanbestedingen

Vraag digitale toegankelijkheid onomstotelijk uit bij aanbestedingen.

Digitale toegankelijkheid wordt een verplicht element van het ontwikkelproces door het onderdeel te maken van de ‘definition of done’.

Begin met de verklaring

Volgens de wet moeten websites een toegankelijkheidsverklaring hebben. Niet alle content hoeft digitaal toegankelijk te zijn. Wel moet de organisatie een concreet plan van aanpak laten zien om in control te raken en dit plan continu naleven.

Er bestaat geen door de overheid erkend waarmerk voor digitale toegankelijkheid. Het hebben van een waarmerk is niet voldoende en niet nodig.

Test jouw organisatie

Test je website en PDF-bestanden met deze hulpmiddelen.

Waar moet ik beginnen?

Als je organisatie verschillende websites heeft en veel documenten online publiceert, dan lijkt Digitale toegankelijkheid al gauw een onmogelijke opgave. 

Het valt best mee! Kijk eens hoe je organisatie informatieveiligheid en privacy aanpakt. Zo kun je digitale toegankelijkheid ook benaderen.

Laat je niet ontmoedigen door de ontoegankelijke content en duizenden documenten die al op je website staan. Kijk vooruit en zorg dat je organisatie vat krijgt op digitaal toegankelijk publiceren.

Samen kom je verder

Het Forum standaardisatie gelooft dat je samen verder komt. Het meewegen van allerlei belangen en het creëren van draagvlak is essentieel op het gebied van digitale ontwikkeling en noodzakelijk om de open standaarden ook daadwerkelijk geïmplementeerd te krijgen.
Volledig scherm